İş fikrinizi hayata geçirmeye hazırsınız ama şirketinizi resmileştirmek için adım atmanız gerekiyor: Ticaret unvanınızı belirlemek ve tescil ettirmek kulağa basit gelse de, yanlış seçim yaparsanız gelecekte hukuki sorunlarla karşılaşabilirsiniz.
Ticaret Unvanı Nedir?
Ticaret unvanı, işletmenin resmi olarak tanınmasını sağlayan ve Türkiye Ticaret Sicili'ne kayıtlı olan isimdir. Şirketinizin kimliğini temsil eder. Tüm resmi belgelerde, sözleşmelerde kullanılır.
Doğru unvanı seçmek, işletmenizin güvenilirliğini artırır. Müşterilerinizin, tedarikçilerinizin sizi daha kolay tanımasını sağlar. Şirketinizin sektörde profesyonel imaj oluşturmasına katkı sağlar.
Ticaret Unvanı ile Marka Arasındaki Fark Nedir?
Ticaret unvanı ve marka, sıkça karıştırılan iki farklı kavramdır. Ticaret unvanı, işletmenin yasal adıdır, yalnızca şirketi tanımlar. Marka ise ürünü ifade eden, tüketicinin zihninde yer eden kimliktir.
Örneğin, “ABC Teknoloji A.Ş.” ticaret unvanıdır, ancak şirketin piyasaya sürdüğü “TechPro” adlı telefon markası olabilir. İşletmenizin markalaşmasını hedefliyorsanız, ticaret unvanınızı seçerken aynı zamanda tescil ederek ayırt edici marka oluşturma planı da yapmalısınız.
Ticaret Unvanı Zorunlu Mu?
Türkiye’de belirli işletmelerin ticaret unvanı kullanması yasal zorunluluktur. 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’na göre kullanması gereken işletmeler şunlardır:
- Limited ve anonim şirketler: Ticaret unvanı alarak, tescil ettirmek zorunludur.
- Şahıs şirketleri: Şahıs işletmelerinde kullanımı zorunlu olmasa da işletme adının belirlenmesi tavsiye edilir.
- Kooperatifler ve kolektif şirketler: Ticaret unvanı almak zorundadır.
Bireysel olarak serbest meslek icra ediyorsanız (freelancer, yazar, danışman vb.) kullanma zorunluluğunuz bulunmaz.
Ticaret Unvanı Olmazsa Ne Olur?
Ticaret unvanı olmadan işletme resmi olarak faaliyet gösteremez. Vergisel açıdan, ticaret unvanı tescil edilmediğinde vergi levhası alınamaz. İşletme yasal olarak fatura kesemez. Hukuki olarak işletme resmi kayıtlara geçmediği için hukuki kişiliğe sahip olmaz; sözleşmelerin geçerliliği, iş anlaşmaları ve bankacılık işlemlerinde engeller yaratır.
Ticaret unvanı tescil edilmezse başka işletme aynı ismi alabilir. Marka bilinirliği açısından kayıp yaratır. İşletmenin ticari haklarını koruyabilmesi için tescili şarttır.
Şirketler İçin Ticaret Unvanı Farkları
Ticaret unvanı seçerken şirket türüne göre belirli farklılıklar bulunur. Şahis şirketleri için, işletme sahibinin adı ve soyadı bulunmalıdır. “Ahmet Demir Gıda” gibi isim tercih edilebilir. “Ahmet Demir” ismi yeterli değildir; faaliyet alanını belirten ekleme yapılmalıdır.
Limited şirketler için, şirketin faaliyet alanına dair ibaresiyle birlikte ““Limited Şirketi” ifadesi bulunmalıdır. “Demir Teknoloji Limited Şirketi” gibi. Anonim şirketler için ise “Anonim Şirket” ibaresi yer almalıdır. Örneğin, “XYZ Yazılım Anonim Şirketi.”
Ticaret Unvanı Nasıl Olmalı?
İdeal ticaret unvan akılda kalıcı olmalıdır, işletmenizin faaliyet alanını yansıtan, müşterilerinizin kolayca hatırlayabileceği isim seçmelisiniz. Başka işletmelerin unvanına benzememeli, sektörde sizi ayırt edici konuma getirmelidir. Ticaret Kanunu’na göre, şirket türünüzü belirtmelidir. Yasaklı kelimeler içermemelidir.
Seçtiğiniz unvanın, domain ve sosyal medya hesapları için uygun olup olmadığını kontrol etmelisiniz. Hem hukuki hem de pazarlama açısından doğru strateji izlemek, ileride değiştirme zorunluluğuyla karşılaşmamanız açısından önemlidir.
Ticaret Unvanı Koyarken Dikkat Edilmesi Gereken Kurallar
6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu kapsamında, oluştururken uyulması gereken kurallar vardır. Unvanın sonunda “Limited Şirketi” gibi ibareler bulunmalıdır.
Şahıs şirketlerinde, sadece isim yeterli olmaz, soyadı da eklenmelidir. "Mehmet Yıldız Tekstil" gibi. Rekabet kurallarına aykırı olmaması gerek, gıda sektöründe faaliyet gösteren işletmenin "TeknoSoft Yazılım Ltd. Şti." gibi unvan kullanması uygun değildir.
Devletle bağlantılıymış izlenimi veren unvanlar kullanılamaz. "Bakanlık Teknoloji A.Ş." şeklinde isim tescil edilmez.
Ticaret Unvanı Yasaklı Terimler
Ticaret unvanı seçerken belirli kelimeleri kullanmak yasaktır. Kullanım için özel izin gerektirir. Türkiye”, “Cumhuriyet”, “Devlet” kelimeler özel izne tabidir. “Bakanlık”, “Belediye”, “Resmi” kelimeler kullanılamaz.
“Mühendislik”, “Diş Hekimliği”, “Avukatlık” kelimeler ilgili meslek odalarına kayıtlı olanlar tarafından kullanılabilir. “UNESCO”, “NATO”, “Dünya Bankası” gibi isimler ticaret unvanlarında yer alamaz.
Özgün Ticaret Unvanı Nasıl Oluşturulur?
Özgün ticaret unvanı oluşturmak, rekabetin yoğun olduğu piyasada markanızı öne çıkarmanın önemli adımıdır. Faaliyet alanınızı yansıtan kelimeler kullanarak sektörel bağ kurabilirsiniz. Teknoloji sektöründeyseniz “Dijital”, “Tekno” gibi ifadeler eklemek unvanınıza anlam katabilir.
Kendi adınızı kullanmak özellikle şahıs şirketlerinde sık tercih edilen yöntemdir. Yapay kelimeler oluşturarak özgünlük sağlayabilir. Alternatif olarak, farklı dillerden ilham alarak kelimeleri Türkçeyle harmanlayarak özgün ticaret unvanı oluşturabilirsiniz.
Ticaret Unvanı ile İşletme Adı Aynı Olabilir Mi?
Ticaret unvanınız, işletme adınızla birebir aynı olmak zorunda değildir. İşletme adınızın ticaret unvanınıza yakın olması marka bilinirliği açısından avantaj sağlar.
Örneğin:
- Ticaret Unvanı: “XYZ Yazılım ve Danışmanlık Anonim Şirketi”
- İşletme Adı: “XYZ Yazılım”
Ticaret Unvanı Nasıl Alınır?
Türkiye’de ticaret unvanı tescili, Ticaret Sicili Müdürlüğü tarafından yürütülür. Türk Ticaret Kanunu’na uygun olarak gerçekleştirilir. İşletmelerin unvan tescili için MERSİS (Merkezi Sicil Kayıt Sistemi) üzerinden başvuru yapması gerekir.
İşletme sahibi MERSİS’e giriş yaparak şirket kaydını oluşturur. Unvan seçimi yapılır ve sistem üzerinden uygunluk kontrolü sağlanır. Eğer unvan kullanılmamışsa, başvuru tamamlanarak Ticaret Sicili Müdürlüğü’ne iletilir. Yetkili birimler tarafından incelendikten sonra onaylanır.
Ardından, Ticaret Sicil Tasdiknamesi alınır. Bu belge, şirketin yasal olarak tescillendiğini gösterir. Tescil edilen unvan, işletmeye hukuki koruma sağlar. Başka bir şirket tarafından kullanılmasını engeller.
Ticaret Siciline Kayıt Olmadan Ticaret Unvanı Kullanılır mı?
Kayıt yaptırmadan ticaret unvanı kullanmak yasal olarak mümkün değildir. Türk Ticaret Kanunu’na göre, ticari faaliyet yürüten her işletme, önce ticaret siciline kaydolmak zorundadır.
Vergi kaydı açtırmak, fatura kesmek için şirketin ticaret siciline kayıtlı olması gerekir. Aksi takdirde işletme kaçak faaliyet yürüttüğü kabul edilir. Ciddi cezalarla karşı karşıya kalınabilir. Tescilsiz ticaret unvanı hukuki koruma altında değildir, başka işletme tarafından tescil edilmesi halinde hak iddia edilemez.
Gerekli Evraklar
Şirket türüne göre istenen belgeler değişiklik gösterir. Şahıs şirketleri için, işletme sahibinin kimlik belgesi, ikametgah adresi ve vergi levhası gereklidir. Limited ve anonim şirketlerde ise ortaklık sözleşmesi, ana sözleşme, ortakların kimlik belgeleri ve sermaye bilgilerini içeren dokümanlar sunulmalıdır.
Başvuru yaparken, unvanın başka işletme tarafından kullanılmadığını gösteren unvan araştırması yapılmalıdır. Tescil için gerekli harçlar ödenmelidir. Şirketin faaliyet göstereceği adresin kira kontratı sunulmalıdır.
Ticaret Unvanı ve Vergisel Süreçler
İşletmelerin yasal faaliyeti için vergi levhası zorunludur. Vergi levhası, işletmenin GİB’e kayıtlı olduğunu gösterir ve fatura, beyannameler gibi resmi belgelerde kullanılır.
Başvuruda, unvan MERSİS ile uyumlu olmalıdır. Şahıs işletmeleri ad-soyad içeren unvan kullanırken, şirketlerde unvanın Türk Ticaret Kanunu’na uygun tescillenmesi gerekir. Başvurular İnteraktif Vergi Dairesi üzerinden yapılır.
Ticaret Unvanı Olmadan Vergi Levhası Açılır mı?
İşletme türüne göre değişiklik gösterir. Şahıs işletmeleri için zorunlu unsur değildir. Şahıs şirketleri, doğrudan işletme sahibinin kend ismi ile vergi levhası açabilir.
Limited ve anonim şirketler için durum farklıdır. İşletmelerin tüzel kişilik kazanabilmesi ve vergi levhası alabilmesi için öncelikle ticaret unvanlarının tescil edilmesi gerekir. Vergi levhası başvurusunda, işletmenin ticaret unvanı Ticaret Sicili Gazetesi'nde yayımlanmış olması gereklidir.
İşletme, ticaret unvanı olmadan vergi levhası açarsa, yalnızca bireysel mükellefiyet açabilir. Yani, küçük esnaf kendi adlarıyla vergi mükellefi olabilir. İşletme adı yerine kişinin adı ve soyadı kullanılır.
Ticaret Unvanı Değişikliği ve Vergi Bildirimi
Ticaret unvanı değişikliği, şirket birleşmeleri, ortaklık yapısındaki değişikliği gibi nedenlerle gündeme gelebilir. Bu süreç, ticaret sicili kaydıyla sınırlı değildir; aynı zamanda vergi dairesine bildirim yapılmasını da gerektirir.
Öncelikle, şirketin bağlı olduğu Ticaret Sicili Müdürlüğü’ne başvuruda bulunulmalıdır. Başvuru sırasında, yeni unvan belirlenmeli, gerekli belgeler hazırlanmalıdır. Ticaret sicili tarafından onaylanan unvan, Ticaret Sicili Gazetesi'nde yayımlanarak resmiyet kazanır.
Yeni unvanın vergi levhasına işlenmesi için vergi dairesine bildirim yapılmalıdır. Şirketin yetkilisi, vergi dairesine başvurarak unvan değişikliği talebinde bulunur.
Vergi dairesine yapılacak başvuruda şu belgeler istenir:
- Ticaret Sicili Gazetesi'nde yayımlanmış yeni ticaret unvanı.
- Şirketin güncellenmiş imza sirküleri.
- Yeni unvanın yer aldığı şirket ana sözleşmesi (varsa değişiklikleri içeren noter onaylı belge).
- Vergi levhasının güncellenmesi için dilekçe.
Şahıs Şirketi İçin Ticaret Unvanı Kuralları
Türk Ticaret Kanunu’na (TTK) göre şahıs şirketlerinin ticaret unvanı oluştururken bazı zorunluluklara uyması gerekir. Şirket sahibinin adı ve soyadı mutlaka yer almalıdır.
Yani, tamamen özgün unvan kullanmak mümkün değildir. Şirket sahibi, ismini kullanarak ek ibareler ekleyebilir. Eklemeler, işletmenin faaliyet alanını tanımlayan kelimeler olabilir.
“Mehmet Yılmaz Danışmanlık” veya “Ayşe Demir İnşaat” unvanları, yasal gereklilikleri karşılayan ve şirketin faaliyet alanını belirten örneklerdir.
Şahıs Şirketi İçin Firma İsmi Seçimi
Ticaret unvanının akılda kalıcı olması gerekir. Uzun, karmaşık unvanlar, müşterilerin işletmeyi hatırlamasını zorlaştırabilir.
“Hasan Korkmaz İnşaat ve Dekorasyon Hizmetleri, Mimarlık Çözümleri ve Tadilat Danışmanlığı” gibi aşırı uzun unvanlar, kurumsallık yerine karışıklık yaratır. Bunun yerine, “Hasan Korkmaz Dekorasyon” gibi daha kısa versiyonlar tercih edilmelidir.
Aldatıcı ifadeler kullanılmamalıdır. Tek kişilik şahıs şirketi, “Holding” veya “A.Ş.” gibi ifadeleri kullanamaz. Şirketin yapısını yanlış tanıtacağı için yasal olarak da yasaktır.
2025 Şahıs Şirketleri Ticaret Unvanı Tescil Ücreti
2025 yılında şahıs şirketleri için ticaret unvanı tescil ücreti il bazında değişiklik gösterr, ortalama olarak 500 - 1.500 TL arasında maliyet oluşması beklenmektedir. Unvan tescili sırasında defter tasdik ücretleri, noter onayları gibi ek masraflar da olabileceği unutulmamalıdır.
Unvan tescil sürecinde ödenmesi gereken başlıca ücretler şunlardır:
- Ticaret sicili kayıt harcı
- Ticaret odası veya esnaf odası kayıt ücreti
- Tescil ilan bedeli (Ticaret Sicili Gazetesi’nde yayımlanması için)
- Noter tasdik ücretleri
Ticaret Unvanı vs Marka Tescili
Ticaret unvanı, şirketinizin ticari faaliyetlerini yürütmesine izin verirken, marka tescili ise markanızı yasal olarak koruma altına alır.
Şirket isminizle ürünleri başkaları tarafından kullanılmasını istemiyorsanız, marka tescili yaptırmak mantıklıdır. İşletmenizi büyütmeyi, web sitesi açmayı, reklam yapmayı planlıyorsanız, markanızın korunması için tescil sürecine girmeniz önerilir.
Faaliyet gösterdiğiniz sektörde aynı isimde şirketin kurulmasını engeller, farklı sektörlerde ya da markalaşma sürecinde ek koruma sağlamaz.
Ticaret Unvanı, Marka ve Domain Uyumu Gerekli mi?
“ABC Danışmanlık” adında şahıs şirketi kurduktan sonra markanızı “ABC” olarak tescil ettirdiyseniz, abc.com gibi alan adına sahip olmanız, müşterilerinizin sizi kolayca bulmasını sağlar. Marka tescili yapılmadan domain alınması, hukuki riskler yaratabilir. Alan adınız başkasının tescilli markasıyla örtüşüyorsa, firma domaini sizden yasal yollarla talep edebilir.
Ticaret Unvanı Değiştirilirse Marka Tesciline Etkisi Ne Olur?
Ticaret unvanınızı değiştirmeniz, marka tescilinizi otomatik olarak geçersiz kılmaz. Marka başvurusu yaparken şirket unvanınızı esas aldıysanız, marka tescilinde değişiklik yapmanız gerekebilir.
Ticaret unvanınızı değiştirdiğinizde markanızın ismi de değişecekse, yeni marka başvurusu yapmanız gerekir. “XYZ Mobilya” adıyla marka tescili yaptırdıysanız ticaret unvanınızı “XYZ İç Mimarlık” olarak değiştirdiyseniz, yeni marka başvurusu yaparak güncellenmiş isminizi tescil ettirmeniz önerilir.
Ticaret Unvanı Tescili Sonrası Yapılması Gerekenler
Şirketinizin ticari faaliyet gösterebilmesi için vergi dairesine başvuruda bulunarak vergi levhası almanız gerekmektedir.
Vergi levhası başvurusu sırasında şirketin ticaret sicil kaydı, ortaklık yapısı bilgileri vergi dairesine bildirilir. Başvuru tamamlanır, işletme vergi kimlik numarası alır. Düzenli olarak KDV, stopaj, geli vergisi gibi yükümlülükleri yerine getirmekle sorumlu olur.
Şirketinizde çalışan istihdam edecekseniz, Sosyal Güvenlik Kurumu’na (SGK) da bildirim yapmanız gerekir. Çalışanlarınızın işe giriş bildirgelerini süresi içinde SGK’ya göndermeniz gerekmektedir, aksi takdirde idari para cezaları ile karşılaşabilirsiniz.
Ticaret Sicil Gazetesi Yayını Nedir?
Ticaret Sicil Gazetesi, şirketlerin kuruluşunu duyuran kamuya açık bir yayındır. Tescil edildikten sonra şirketinizin kuruluş ilanı burada yayımlanır.
İlan, bankalar, resmi kurumlar ve iş yaptığınız firmalar için şirketinizin yasal olarak kurulduğunu doğrular. Banka hesabı açma, kredi başvurusu gibi işlemler için gereklidir.
Şirketin unvan değişikliği, ortak ekleme veya çıkarma, faaliyet alanı değişikliği gibi durumlarında da Ticaret Sicil Gazetesi’nde yayımlanması zorunludur. İşletmenizin süreçlerini yönetirken güncellemeleri takip etmek önemlidir.
Sonuç
Ticaret unvanı, işletmenizin kimliğini oluşturan en önemli unsurlardan biridir. Unvanınızı tescil ettirdikten sonra yerine getirmeniz gereken birçok resmi işlem bulunmaktadır. Vergi levhası almak, SGK bildirimlerini yapmak, Ticaret Sicil Gazetesi’nde ilan yayımlamak ve işyeri açılış işlemlerini tamamlamak, şirketinizin yasal olarak faaliyet gösterebilmesi için zorunludur.
Ticaret unvanınız ile marka tescili arasındaki farkları anlamak, gerektiğinde marka koruması sağlamak işletmenizin uzun vadeli itibarını güçlendirmek için önemlidir. Unvanınızı tescil ettirirken hem yasal düzenlemelere uyum sağlamalı hem de işletmenizin geleceğini düşünerek stratejik kararlar almalısınız.
Doğru adımları atarak işletmenizin yasal risklerden korunmasını sağlayabilirsiniz. Tcaret unvanı tescil süreci karmaşık görünse de doğru bilgiyle ilerlediğinizde oldukça yönetilebilir süreçtir.
